De ICT van de gemeentelijke organisatie Amsterdam was tot 2015 per dienst en per stadsdeel georganiseerd, ‘een versnipperde ieder voor zich aanpak’. Dit voldeed niet meer en gelijktijdig met het reorganiseren van de gemeente Amsterdam, de deelgemeenten werden bij wet afgeschaft, werd de ICT-infrastructuur gecentraliseerd en de applicaties werden per cluster georganiseerd.
Digitale ontwikkelingen hebben sindsdien een verder verloop gekend waarop het college van B&W in mei 2020 besloot om het i-domein te hervormen tot één organisatie binnen de gemeente, een niet geringe transitie die naar verwachting vijf jaar in beslag neemt. De maatschappelijke opgaven staan hierbij centraal en niet de interne gemeentelijke organisatiestructuur. Het doel is primair om publieke waarden te creëren door middel van digitalisering.
De fysieke ICT-infrastructuur was een belemmering om moderne applicaties te gebruiken en om snel te anticiperen op de veranderende behoefte aan ICT-voorzieningen. Onderdeel van voornoemd collegebesluit was om de overgang te maken naar een cloudbased infrastructuur. Er is een Cloudstrategie gemeente Amsterdam 2021-2025 (pdf) geformuleerd waarin het uitgangspunt is opgenomen om standaardsoftware af te nemen van een leverancier, ‘Software-as-a-Service’ (SaaS), en in 2021 is het cloudplatform gelanceerd. Tegelijk, om de publieke waarde te kunnen (blijven) creëren, wordt er gebruik gemaakt van een sterke datafunctie: ‘Immers, alle vraagstukken in de stad hebben ook een datacomponent’.
Er staat in Begroting 2025 een cryptische opmerking: “We zoeken in 2025 een nieuwe strategische partner voor de cloudbased infrastructuur”. Wat dit precies inhoudt, laat ondergetekende aan de lezer. Maar, er speelt een belangrijke factor, namelijk het minder afhankelijk worden van grote tech-bedrijven. Gemeente Amsterdam neemt diensten af van Microsoft en er gaan stemmen op om de afhankelijkheid te verminderen. Echter, minder afhankelijk van het één betekent grotere afhankelijkheid van het andere. Ook kan een groot bedrijf als Microsoft betere online veiligheid bieden tegen actoren als Rusland.
Net als bij het klimaat- en duurzaamheidsbeleid gaat achter een term als ICT een enorm aantal beleidsvelden schuil, gepaard met grote expertises. Ondergetekende probeert slechts globaal weer te geven wat gaande is met onderaan dit bericht alle raadsvoordrachten hieromtrent alwaar de bijgaande stukken gepubliceerd zijn.
Het jaar 2025 wordt veel afronding verwacht van projecten die zijn gestart vanaf het collegebesluit in mei 2020. Er is dus aanleiding om in 2025 het oog gericht te hebben op de ICT van de gemeente Amsterdam.
Agenda Digitale Stad & Overheid 2023-2026 (pdf) is een aparte entiteit die bestaat naast de ICT. Er is geen eenduidige korte omschrijving van. Wethouder ICT Scholtes schrijft in de begeleidende raadsvoordracht (pdf) aan gemeenteraad Amsterdam dat Agenda Digitale Stad “nadrukkelijk kijkt naar de (potentiële) impact van digitalisering op het leven van Amsterdammers”. Eerder schreef wethouder Scholtes in Hoofdlijnenbrief Digitalisering Amsterdam (pdf) over het nieuwe startpunt, “waarin de focus ligt op het zorgvuldig toepassen van digitale mogelijkheden in het maatschappelijk domein, bijvoorbeeld op het gebied van Zorg, welzijn of Duurzaamheid”. Agenda Digitale Stad & Overheid wordt hierbij ingezet om de maatschappelijke en stedelijke opgaven van de coalitie en het college van B&W te ondersteunen, met prioriteiten als ongelijkheid bestrijden vooropgesteld.
Dat ondergetekende een alinea nodig heeft om Agenda Digitale Stad & Overheid te omschrijven terwijl het abstract gehalte nog steeds domineert, laat ik aan het oordeel van de lezer. Net als bij ICT speelt er veel tegelijk, eventueel gelijkwaardig naast elkaar of is er overlap.
Omtrent de financiën is informatie (zeer) beperkt beschikbaar. ICT is niet apart opgenomen in de begroting van gemeente Amsterdam, er is geen totaalbedrag van. Wel staat in Jaarrekening 2023 vermeld: “ICT: wo hosting € 150 miljoen”, zonder dat dit is geduid. Er zijn ook investeringen van tientallen miljoenen, het totaalbedrag voor de ICT gemeente Amsterdam zal die € 150 miljoen ver overstijgen*.
De lasten voor programma Agenda Digitale Stad & Overheid staan in Begroting 2025 met € 43 miljoen weergegeven.
Als laatst onderstaand raadsvoordrachten, relevant en aanverwant aan onderhavig onderwerp, van deze raadsperiode in de agenda van de desbetreffende raadscommissie. Per voordracht zijn de beleidsdocumenten gepubliceerd, de lezer dezes kan aldaar per onderwerp alle beschikbare informatie opdoen.
- raadscommissie FKD 29 september 2022 agendapunt 8 – Voortgangsrapportage i-domein en de Cloudstrategie gemeente Amsterdam 2021-2025. Tevens rapportage Informatiebeveiliging 2021, agendapunt 9
- raadscommissie FKD 13 juli 2023 agendapunt 13 – Grip op technologie. Dit betreft het waarborgen van brede ethische toetsing van technologische toepassingen in de gemeentelijke organisatie. Tevens agendapunt 14: Hoofdlijnen Digitalisering Amsterdam
- raadscommissie FKD 14 december 2023 agendapunt 15 – Agenda Digitale Stad & Overheid. Tevens agendapunt 16 ‘Voorbereiding op nieuwe Europese wetgeving tav digitalisering en ICT’
- raadscommissie FKD 18 januari 2024 agendapunt 7 – ‘Amsterdam digitaal onafhankelijk‘ (pdf), initiatiefvoorstel GroenLinks Elisabeth IJmker, met bijgaand de bestuurlijke reactie van de wethouder die een uiteenzetting geeft tav digitale onafhankelijkheid (en waarom dit niet kan)
- raadscommissie FKD 15 februari 2024 Tkn 8 (onderaan) – Stand van zaken Meldpunt Ethisch Hacken
- raadscommissie FKD 18 april 2024 agendapunt 19 – Projecten die data verzamelen in de openbare ruimte
- raadscommissie FKD 23 mei 2024 agendapunt 8 – Plan van Aanpak Algoritmen, alsook agendapunt 9 over ingekochte algoritmen
- raadscommissie FKD 11 juli 2024 agendapunt 8 – Uitfaseren Chinese camera’s op het gebied van openbare ruimte en Verkeer & Vervoer. Tevens agendapunt 7 de ‘Tech Radar’ editie 2024, geschreven door de Chief Technology Officer gemeente Amsterdam die belangrijke technologieën van het moment inventariseert
- raadscommissie FKD 12 september 2024 agendapunt 6 – Evaluatie Sensorenregister
- raadscommissie FKD 7 november 2024 agendapunt 6 – Verbod op biometrische surveillance. Tevens een reeks Tkn’s die in januari zal worden besproken waaronder tussenrapportage Amsterdam Digitaal Onafhankelijk (pdf)
- raadscommissie FKD 5 december 2024 Tkn 1 en 2 – ‘Amsterdamse visie op AI’ en voortgang opvolging aanbevelingen van de Rekenkamer cs aangaande het i-domein
- raadscommissie FKD 27 maart 2025 agendapunt 13 – Raadsinformatiebrief over streven naar digitale autonomie in Amsterdam.
*naschrift 17 maart 2025: wethouder ICT Scholtes zegt in een interview met Het Parool over digitaal onafhankelijk dat de gemeente Amsterdam per jaar € 250 miljoen aan ICT besteedt, waarvan € 100 miljoen Inkoop