De buitenstaander kent waarschijnlijk alleen de termen klimaatbeleid Amsterdam of beleid Duurzaamheid Amsterdam dan wel klimaatadaptatie, in werkelijkheid bestaat dit uit talloze voornemens en maatregelen, veelal langs een zogeheten pad, ’transitiepaden’.
Er zijn te Amsterdam drie transitiepaden: de energietransitie, de circulaire transitie en de groentransitie. Oneerbiedig gesteld zijn er ontelbare voornemens en maatregelen per pad, opgedeeld in hoofdstukken waar deze voornemens en maatregelen onder vallen.
De lezer moet zelf begrijpen dat de gemeente Amsterdam bij het gros in dezen niet bevoegd is. De coalitie van PvdA, GroenLinks en D66 tracht met stimuleren zaken van de grond te laten komen, veelal gericht op systeemverandering. Er is goeddeels één vlak waar de gemeenteraad met het college wel bevoegd is, te weten de gemeentelijke organisatie. Hier speelt portefeuille Inkoop een belangrijke rol. De gemeente Amsterdam koopt jaarlijks diensten en goederen in voor zo’n € 2,8 miljard, door voorwaarden te stellen kan de gemeente sturen op duurzaamheid. Systeemverandering is hierbij essentieel en kent een langere termijn. Dit beleid Inkoop valt onder ‘Uitvoeringsagenda Circulair 2023-2026’, waar u onderstaand de link naar de stukken van treft.
De laatste rapportage over het verduurzamen van de gemeentelijke organisatie toont dat de gemeente bij 99,6% van de CO2-uitstoot in dezen geen invloed heeft, dit valt onder zogeheten scope 3 (Inkoop). Het uitvoerig beleid richt zich dus op 0,4% van de CO2-uitstoot die de gemeente Amsterdam als organisatie met zich meebrengt, wat onder scope 1 & 2 valt. Deze scopes zijn ingedeeld naar het GHG-protocol. Voor de fijnproever, het AEB wordt niet meegeteld, CO2-uitstoot in dezen is berekend naar eindverbruik. De CO2-uitstoot van de organisatie gemeente Amsterdam is naar huidige berekening 615 kiloton koolstofdioxide-equivalent (CO2e), inclusief AEB zou dit 1840 kiloton bedragen.
Waar vanaf 2020 werd gerapporteerd met de Klimaatrapportage Amsterdam, wil het college van B&W nu het in 2023 voorgedragen beleid ‘Onze Stad van Morgen’ als kapstok hanteren. Wat dat precies inhoudt zal eind 2024 blijken wanneer deze rapportages worden voorgedragen aan de gemeenteraad Amsterdam. ‘Onze Stad van Morgen’ is de benaming waar het klimaat- en duurzaamheidsbeleid van deze coalitie onder valt en bouwt voort op ‘Routekaart Klimaatneutraal Amsterdam 2050‘ uit 2020. Laatste is weer in verlengde van Agenda Duurzaamheid uit 2015.
Er is een groot hiaat in de rapportage over de ‘Amsterdamse CO2-uitstoot’, namelijk dat dit een extract is van de landelijke cijfers. Er wordt niet berekend hoeveel CO2 binnen de grenzen van gemeente Amsterdam wordt uitgestoten, dit getal komt tot stand aan de hand van landelijke cijfers. Dit betekent dat het kabinetsbeleid en niet het beleid van de coalitie te Amsterdam ermee wordt weergegeven. Simpel voorbeeld, als het kabinet ergens te lande een kolencentrale sluit, dan daalt ‘de Amsterdamse CO2-uitstoot’. En andersom, extra zonnepanelen te Amsterdam komen niet tot uiting in het cijfer over de ‘Amsterdamse CO2-uitstoot’, dat komt op de grote landelijke berg terecht. Dit facet staat dan ook in de risicoparagraaf Duurzaamheid van de gemeentelijke begroting, ‘Als het kabinet geen CO2 reduceert, haalt A’dam de doelstelling niet’.
Onderstaand tracht ondergetekende in hoofdlijnen de raadsvoordrachten van en rapporten over dit klimaat- en duurzaamheidsbeleid weer te geven, om de lezer dezes enigszins overzicht te bieden in dezen (onderaan in het naschrift de laatste rapportage over het klimaatbeleid van gemeente Amsterdam). Click op de link en deze opent in een nieuw venster:
- Onze Stad van Morgen – raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 1 november 2023 agendapunt 5. Het college van B&W tracht dit als kapstok te gebruiken om informatie te bundelen bij het rapporteren over het klimaat- en duurzaamheidsbeleid. Eraan gekoppeld wordt integraal gerapporteerd over de drie transitiepaden. Eind 2024 worden beide rapportages verwacht
- Klimaatadaptatie; voortgangsrapportage 2023 – raadscommissie Mobiliteit, Openbare Ruimte en Water d.d. 7 december 2023 agendapunt 11. De KNMI-klimaatscenario’s vormen hier een leidraad, de uitvoerige rapportage omschrijft waarom er wat en hoe gebeurt omtrent klimaatadaptatie
- Uitvoeringsagenda Circulair 2023-2026 – raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 16 november 2023 agendapunt 3. Gemeente Amsterdam tracht systeemveranderingen tot stand te brengen, oa ten aanzien van voedsel (en organische reststromen), consumptie en bebouwde omgeving. Portefeuille Inkoop, boven omschreven, valt hieronder. Tevens treft u in deze agenda de raadsvoordrachten over het oprichten van regie- en uitvoeringsorganisatie Energie voor de Stad, uitvoeringsplan Isolatieoffensief 2024-2026 en Warmtetransitie VvE’s Amsterdam, agendapunten 4, 5 en 6, en de Voedselstrategie, agendapunt 8
- Inkopen met Invloed – raadscommissie Financiën, Kunst en Diversiteit d.d. 13 juli 2023 agendapunt 9. Via portefeuille Inkoop, jaarlijks zo’n € 2,8 miljard, tracht de coalitie te sturen op systeemveranderingen bij de opdrachtnemers. De CO2-uitstoot van de gemeentelijke organisatie valt er voor 99,6% onder
- Toepassingsregel Duurzame Investeringen en Interne CO2-beprijzing – raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 24 oktober 2024 agendapunt 11. Tevens informatie over inzet True Pricing door gemeente Amsterdam; het college zet de inzet voor duurzaam opdrachtgeverschap uiteen. Agendapunt 10 betreft Plan van Aanpak regie- en uitvoeringsorganisatie Energie voor de Stad
- Duurzaam Gemeentelijk vastgoed – raadscommissie Sociaal, EZ en Democratisering d.d. 19 juni 2024 agendapunt 10. Per 2030 moet de CO2-uitstoot van het gemeentelijk vastgoed dalen met 55% ten opzichte van 1990. Hiertoe moeten 300 panden verduurzaamd die de gemeente in beheer heeft wat zo’n € 300 miljoen vergt waarvan tot 2027 er € 150 miljoen wordt vrijgemaakt. Merk op dat dit gebeurt bij einde afschrijvingstermijn, ‘het geëigend moment’, wat betekent dat het eigenlijk reguliere renovatie is wat wordt geframed met verduurzaming. Dit gebeurt dan ook voornamelijk met structureel budget en betreft geen investering
- Programma Windenergie Amsterdam 2030 – raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 28 november 2024 agendapunt 4. oa Het Havengebied ten westen van de ring A10 wordt aangewezen als versnellingsgebied voor de opwek van windenergie in de zin van Renewable Energy Directive III. Dit laatste betreft de richtlijn van de Europese Unie voor het ontwikkelen van schone energie in alle sectoren van de EU. Het is bijzonder dat het college van B&W refereert aan deze EU-richtlijn terwijl landelijke wetgeving leidend moet zijn. Het college schrijft dat deze raadsvoordracht vooruitloopt op het concept-wetsvoorstel van het kabinet en dit ambtelijk is afgestemd. Hier treft u alle informatie over de Renewable Energy Directive op de website ‘Beleid Energie, Klimaatverandering en Milieu‘ van de Europese Commissie, en hier uitleg over de soorten rechtshandeling van de EU zoals ‘richtlijn’.
Als laatst de meest recente rapportages over het klimaat- en duurzaamheidsbeleid van gemeente Amsterdam:
- Rapportages Duurzaamheid – raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 5 september 2024 agendapunt 5. Het zijn tussenrapportages Energietransitie, Verduurzaming Gemeentelijke Organisatie, Klimaatvoetafdruk gemeente Amsterdam en de raming van de CO2-uitstoot ten aanzien van de doelen voor 2030 en 2050 van gemeente Amsterdam
- Aanpakken scope 3 emissies – raadscommissie Financiën, Kunst en Diversiteit d.d. 3 oktober 2024 agendapunt 8. De raadsleden willen naar aanleiding van de recent gerapporteerde CO2-uitstoot van de organisatie gemeente Amsterdam waarvan 99,6% valt onder scope 3, het Inkoopbeleid bespreken met de wethouder inkoop.
Het valt de lezer dezes misschien op dat Aardgasvrij 2040 ontbreekt. Laat ondergetekende u dit meegeven: terwijl de coalitie iedereen voorhoudt dat de stad Amsterdam in 2040 aardgasvrij is, toont de werkelijkheid dat dit een valse waarheid is. Het begint ermee dat de corporaties zich nooit aan 2040 hebben gecommitteerd en 2050 aanhouden naar aanleiding van het Akkoord van Parijs. De corporaties bezitten 40% van het aantal woningen in A’dam. Tien jaar eerder afschrijven is niet aan de orde, de gemeente heeft ook nooit aangegeven hoe dit gefinancierd kan. Sowieso ontbreekt alles omtrent Aardgasvrij 2040, het is slechts een narratief, ofwel verkoopbabbel. Het aantal huizen van het gas (‘woningequivalenten’) werd niet eens bijgehouden, er gaan ook amper woningen van het gas. De gemeente kent hier geen enkele bevoegdheid, geen enkele uitvoering, niets. Aardgasvrij 2040 bestaat niet en heeft nooit bestaan. Sorry, ik wou dat ik je anders kon brengen. Dit valt onder ‘Transitievisie Warmte’, gemeenteraad Amsterdam d.d. 30 september 2020 agendapunt 15. Maar bespaar je de moeite, er zal nieuw beleid worden gevormd hieromtrent, met een nieuw narratief.
Naschrift 6 september 2025: weth Duurzaamheid Zita Pels heeft voorgedragen aan de gemeenteraad de rapportage over het klimaatbeleid gemeente Amsterdam genaamd ‘Onze Stad van Morgen’ tezamen met bijlagen zoals ‘raming Amsterdam Klimaatneutraal’. U treft dit als Tkn 13 in de agenda van raadscommissie Duurzaamheid & Circulaire Economie d.d. 4 september 2025 en staat als agendapunt in de raadscommissie van 25 september 2025.