Het jaar 2020 laat zich natuurlijk kenmerken met de coronacrisis, zo ook in politiek Amsterdam. De crises zijn zowel bij volksgezondheid als in maatschappelijke en economische zin enorm, waar veel verdriet en ellende achter schuilgaan. Primair lag daar elke prioriteit van het voltallig gemeentebestuur, eensgezind. Toch is hier een onderscheid te maken, want de bevoegdheden met betrekking tot de specifieke gezondheidscrisis zijn belegd bij de Veiligheidsregio, onder leiding van burgemeester Halsema.
Maatschappelijk en economisch rustte plots een zware verantwoordelijkheid op de schouders van het gemeentebestuur, tezamen met de ambtenaren, terwijl de coronacrisis grote gaten in de begroting sloeg. Ineens waren de straten verlaten en was het immer bruisende Centrum volledig tot stilstand gekomen. Ga daar maar eens aan staan, terwijl natuurlijk de gezondheidscrisis prioriteit kent.
Onderwijl liepen de programma’s door. Althans, de scholieren waren thuis, de scholen werden gesloten. Al snel werd duidelijk dat hier een andere prioriteit lag, bij de jeugd en de jongeren. Zij werden naar rato zwaar aangeslagen om de maatschappelijk collectieve verantwoordelijkheid tav de gezondheidscrisis te dragen, terwijl zelf beduidend minder vatbaar voor het virus. Onevenredig.
Ongelijkheid bestrijden. Het bestrijden van ongelijkheid was al hoofdmotto van de coalitie van GroenLinks, D66, PvdA en SP. De coronacrisis legde bloot waar veel ongelijkheid zich bevond, in dezen in maatschappelijke en economische zin. De ongelijke achtergrond bij scholieren werd meer zichtbaar, terwijl ook de ongelijke verdeling op de arbeidsmarkt voor iedereen duidelijk werd. Hooggeschoold heeft vaste contracten en kan terugvallen op vermogen, terwijl laaggeschoold flexibele arbeidscontracten heeft zonder back-up. Ook was evident dat juist de essentiële beroepen laagbeloond zijn, met de Zorg-, Reiniging- en supermarktmedewerkers voor iedereen zichtbaar. Al snel bleek dat daar de bezorgers bij kwamen, dat hooggeschoold en goedbetaald thuis werkte en bestellingen deed die laaggeschoold met laag inkomen bezorgde. Tegelijk moest er sprake zijn van kleurenblindheid als een ander frappant verschil niet werd opgemerkt.
Het gemeentebestuur zag bevestiging, ongelijkheid bestrijden was al hoofdmotto, en zette hier meerdere tandjes extra bij. Zo richtte wethouder Onderwijs Moorman ‘Amsterdams Kenniscentrum Ongelijkheid’ op, dat treft u hier in de gemeenteraad van 1 juli 2020, agendapunt 45. Ook bereidde wethouder Sociale Zaken Groot Wassink z’n ambtelijk apparaat voor op het verhoogd beroep dat aanstaande was op de sociale voorzieningen, terwijl wethouder Mobiliteit Dijksma projecten naar voren haalde om werkgelegenheid te borgen, met de bijkomstigheid dat de lege straten hier juist voordeel leverden. Wethouder Zorg Kukenheim zag de mentale gezondheid van de bevolking nog meer onder druk staan, terwijl eenzaamheid al een groot verschijnsel was, en komt met ‘Thrive Amsterdam Mentaal Gezond’, gemeenteraad d.d. 16 december 2020, agendapunt 44. Wethouder Financiën Everhardt maakte middelen vrij om de crisis op te vangen, met onder andere een Noodfonds van 50 miljoen euro waarmee wethouder Kunst & Cultuur Meliani sectoren te hulp kon schieten, waarbij zij wel opmerkte dat de gemeente niet in staat is om het overeindhouden ervan alleen te dragen.
De coalitie was al voornemens om de overlast van de drukte aan te pakken, met een uitspraak van de Raad van State op zak zag wethouder Wonen Ivens kans om de vakantieverhuur te reguleren, gemeenteraad 23 september 2020, agendapunt 19, en in een aantal wijken in het Centrum zelfs een verbod op te leggen.
Ingegeven door de nieuwe feiten en omstandigheden, juist ook financieel, sloot de coalitie van GroenLinks, D66, PvdA en SP een hernieuwd coalitieakkoord, ‘Samen sterker uit de crisis‘, wat de basis vormt voor Begroting 2021 en de meerjarenbegroting. Belangrijke elementen hieruit zijn het investeren in een sterke sociale basis en de zes banenmotoren van ‘Duurzaam Herstel‘ waarmee 78 miljoen uit het Klimaatfonds wordt vrijgemaakt om werkgelegenheid te stimuleren in de duurzaamheidssector.
Natuurlijk gebeurde er veel meer, het gemeentebestuur zag zich op elk vlak geconfronteerd met de crises. Ook komt bovenstaand de belangrijke rol van de ambtenaren niet goed tot uiting, terwijl hun werk op ondergetekende zeer hoogstaand overkwam, vanaf het begin van de coronacrisis, zowel bestuurlijk als zeker ook uitvoerend. Maar als altijd sinds bepaalde periode hinkt uw nederig boodschapper op twee gedachten met dit schrijfsel, want oorspronkelijk wilde ik iets anders berichten, te weten een overzicht van de nieuwe programma’s, of raadsvoordrachten, van 2020. Maar gaandeweg bedacht ik mij dat de coronacrises centraal staan, en eigenlijk slechts hulde voor het gemeentebestuur tezamen met het ambtelijk apparaat passend is, gezien de taak welke zij zich plots voor gesteld zagen, en hoe hier invulling aan is gegeven.
Driewerf hulde.